نصف شدن پاداش استخراج (Bitcoin Halving)

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بیت‌کوین این است که  سقف مشخصی برای میزان کوین‌های در گردش در سیستم بلاک چین در نظر گرفته شده است. روند تولید هر بیت‌کوین جدید توسط ماینر ها(نودهای فعال در سیستم) کاملاً قابل پیش‌بینی و برای همه شفاف است. چنین کاری با رویکرد سنتی که بانک‌های مرکزی انجام میدهند کاملاً متفاوت است زیرا آنها بدون هیچ محدودیت، در هر زمان دست به چاپ پول می زنند.

با این پیش مقدمه، به یکی از مهم‌ترین مفاهیم جهان بیت‌کوین که هاوینگ (Halving) نام دارد و موجودی محدود بیت‌کوین را تحت تاثیر قرار می‌دهد می‌پردازیم.

برای اینکه بدانیم هاوینگ چیست و و چرا اهمیت دارد؟ به مطالعه این مقاله ادامه دهید.

هاوینگ بیت‌کوین چیست؟

به صورت خیلی ساده، نصف شدن پاداش استخراج (Bitcoin Halving) اتفاقی است که نرخ تولید بیت‌کوین‌های بیشتر را نصف می‌کند و  این اتفاق هر چهار سال یک‌بار رخ می‌دهد.

همانطور که احتمالاً از پیش می‌دانید، تعداد بیت‌کوین های موجود محدود است، به محض اینکه ۲۱ میلیون کوین تولید شود، کار شبکه متوقف شده و بیت‌کوین دیگری تولید نخواهد شد. این یکی از مهم ترین دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار از بیت‌کوین به عنوان «طلای دیجیتالی» یاد کنند زیرا درست مانند این فلز زرد گران بها، مقادیر محدودی از بیت‌کوین در جهان وجود دارد و قطعاً یک روز، تمام آن بیت کوین ها استخراج خواهد شد.

در حال حاضر بالغ بر ۱۸ میلیون بیت‌کوین بین کاربران به گردش افتاده است که به معنی آن است که حدود ۸۵ درصد از تمام کوین‌های موجود استخراج شده‌اند. اما نگران نباشید، چون این بدان معنا نیست که این ارز مجازی به‌زودی به پایان می‌رسد. دلیل ماجرا به پروتکل بیت‌کوین بازمی‌گردد که از همان ابتدا روی بلاک‌چین کدنویسی شده است: به ازای استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک، هاوینگ اتفاق می‌افتد و تولید کوین‌های بیشتر، دشوارتر می‌شود.

درست مانند معادن طلا

اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، پروتکل بیت‌کوین پاداش هر بلاک را نصف می‌کند. بنابراین هربار که هاوینگ اتفاق می‌افتد، ماینرها نسبت به قبل پنجاه درصد بیت‌کوین کمتری به ازای استخراج تأیید شده هر بلاک دریافت می‌کنند.

اما حالا پاداش بلاک چیست؟

خلاصه‌ پاداش بلاک اینست: مقدار بیت‌کوینی که یک ماینر به ازای افزودن هر بلاک به بلاک‌چین خود دریافت می‌کند.

برای اینکه این مفهوم را اندکی عمیق‌تر توضیح دهیم تا بهتر منظور را متوجه شوید، بیایید نگاهی کوتاه به ریشه‌های بیت‌کوین بیندازیم: که می‌شود بلاک‌چین (Blockchain). به ساده ترین بیان ممکن، یک بلاک‌چین نوعی دفتر حساب و کتاب دیجیتالی است که اطلاعات مبادلات مربوط به بلاک‌هایی که هرکدام در حدودا یک مگابایت حجم دارند را نگهداری می‌کند. برای مثال وقتی شخص الف مقداری بیت‌کوین برای شخص ب می‌فرستد، اطلاعات این مبادله و حدوداً پانصد مبادله دیگر که در همان زمان انجام شده‌اند، روی یک بلاک ذخیره می‌شود.

پاداش بلاک، میزان رمز ارزی است که ماینرها در ازای استخراج موفقیت‌آمیز یک بلاک از طریق حل معادلات ریاضیاتی شدیداً پیچیده به دست می‌آورند. این پاداشی برای تلاش سخت آن‌هاست.

بعد از هاوینگ بعدی، پاداش استخراج چقدر می شود؟

با از راه رسیدن هاوینگ بعدی، هر بلاک تازه بالغ بر ۶.۲۵ کوین تولید می‌کند. به هنگام آغاز به کار بیت‌کوین، این پاداش چیزی حدود هشت برابر بیشتر بود.

وقتی بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ میلادی در دسترس عموم قرار گرفت، ماینرها به ازای هر بلاک ۵۰ بیت‌کوین دریافت می‌کردند. در نتیجه،‌ پیش از اینکه نخستین هاوینگ اتفاق بیفتد ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار بیت‌کوین استخراج شده بود. هاوینگ اول در ماه نوامبر ۲۰۱۲ اتفاق افتاد و ماینرها به ازای هر بلاک ۲۵ بیت‌کوین دریافت می‌کردند.

شاید به نظر برسد که در ابتدا پاداشی بسیار سخاومت‌مندانه به ماینرها داده می‌شده (حدوداً چیزی بالغ بر ۳۶۵ هزار دلار به ازای هر بلاک،‌ البته براساس نرخ امروزی)، اما این شبکه تازه کار خود را شروع کرده بود و هیچکس مطمئن نبود که مردم حاضر به سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین از طریق قدرت پردازشی کامپیوترشان و زنده نگه داشتن آن باشند یا اینکه به افول میگراید.

نکته دیگری که باید در نظر داشت اینست که بالاترین قیمت بیت‌کوین در زمان خودش (ژوئن ۲۰۱۱)، حدود ۳۱ دلار به ازای هر بیت‌کوین بود، اما این «حباب» بعداً ترکید و بیت‌کوین پیش از اتمام سال ارزشی معادل ۲ دلار داشت. در نهایت مشخص شد که ماینینگ برای افرادی که زود روی بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کردند سودآورتر بوده و به همین خاطر است که منتقدان این ارز مجازی، آن را ترفند پانزی تلقی می‌کنند.

دومین هاوینگ در روز ششم جولای ۲۰۱۶ اتفاق افتاد و ماینرها از آن زمان به بعد، در ازای هر بلاک تازه ۱۲.۵ بیت‌کوین دریافت می‌کنند. سومین هاوینگ هم آن رقم را نصف کرده و به ۶.۲۵ بیت‌کوین (یا ۴۵ هزار دلار براساس ارزش کنونی) خواهد رساند.

هاوینگ بعدی چه زمانی اتفاق می افتد؟

براساس آمار و ارقام و قدرت پردازشی که ماینرها تا امروز از خود از خودشان نشان داده اند، به نظر می‌رسد در حدود طی هفته‌ای که به ۱۸ می ۲۰۲۰ منتهی خواهد شد.

روز دقیق این اتفاق مشخص نیست چون روند تولید بلاک‌های تازه ممکن است سرعت بگیرد یا کند شود. در حال حاضر به صورت میانگین، در هر ۱۰ دقیقه یک بلاک در شبکه تولید می‌شود.

در ادامه این روند انتظار می‌رود آخرین هاوینگ در سال ۲۱۴۰ میلادی و همزمان با استخراج آخرین بیت‌کوین اتفاق بیفتد. وقتی آن روز برسد، ماینرها دیگر پاداش بلاک دریافت نمی‌کنند اما هم‌چنان از طریق کارمزد مبادلات قادر به درآمدزایی برای شما خواهند بود.

آیا هاوینگ بیت کوین به کاهش علاقه ماینرها می انجامد؟

برخی از کاربران کوچک‌تر احتمالا مجبور به ترک صحنه ماینینگ بیت‌کوین شوند و صحنه را برای بزرگتران باقی گذارند (یا حداقل مجبور به ارتقای سخت افزارشان باشند).

در حال حاضر ماینینگ بخش اعظمی از بیت‌کوین توسط غول‌هایی مانند ‌Bitmain انجام می‌شود که شرکتی چینی با ارزشی بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ است. ‌Bitmain بلاک‌ها را به کمک هزاران دستگاه پر سر و صدا،‌ شدیدا قدرتمند و هزینه‌بر استخراج می‌کند که ماینرهای «مدار یکپارچه مختص به اپلیکیشن» نامیده می‌شوند و به مراتب کارآمدتر از سخت‌افزارهای افراد معمولی هستند.

هرچه میزان پاداش بلاک کمتر می‌شود،‌ سخت‌افزارهای ماینینگی که قادر به تامین هزینه‌های تولید نیستند از بازار خارج خواهند شد. البته همچنان شرکت‌هایی خواهند بود که حاضر به استخراج بیت‌کوین با پاداش کمتر باشند، اما در نتیجه این اتفاق، شاهد تمرکز زدایی کمتری در بازار نیز خواهیم بود (به عبارت دیگر، کیک به تکه‌های کمتری تقسیم می‌شود و سهم هر کدام کمتر خواهد شد).

آیا قیمت بیت‌کوین تغییر خواهد کرد؟

تاریخ نشان داده که قیمت بیت‌کوین بعد از هاوینگ بالا می‌رود، اما در نهایت همه‌چیز به نرخ عرضه و تقاضا بستگی دارد و هیچ چیز قطعی درباره آن وجود ندارد.

اساسا هاوینگ باعث می‌شود که عرضه بیت‌کوین کاهش یابد و این ارز مجازی کمیاب‌تر خواهد شد. اگر تقاضا نیز مانند قبل به اندازه کافی باشد، بعید نیست که قیمت‌ها افزایش بیابد. به عنوان مثال، در روز ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۲،‌ روزی که نخستین هاوینگ اتفاق افتاد، قیمت ارز مجازی مورد اشاره از ۱۱ دلار به ۱۲ دلار رسید و طی یک سال آتی فقط رشد کرد. کار به جایی رسید که در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳، هر کوین ارزشی معادل ۱۰۳۸ دلار داشت.

حدودا چهار سال بعد،‌ یک ماه قبل از وقوع دومین هاوینگ نیز قیمت بیت‌کوین الگویی مشابه به خود گرفت و قیمت این ارز دیجیتال از ۵۷۶ دلار در روز ۹ ژوئن به ۶۵۰ دلار در روز ۹ جولای ۲۰۱۶ رسید (روزی که پاداش بلاک برای دومین بار نصف شد). این‌بار هم ارزش بیت‌کوین مجددا رشدی سریع به خود دید و علی‌رغم چندین بالا و پایین، در روز ۹ جولای ۲۰۱۷ معادل ۲۵۲۶ دلار بود.

آیا دفعه بعدی که هاوینگ اتفاق می افتد نیز همینطور خواهد بود؟

افراد بدبین اعتقاد دارند که هاوینگ بعدی از همین حالا تاثیر خودش را گذاشته است (افزایش قیمت حماسی اما کوتاه‌مدت امسال را به یاد دارید؟). اما حقیقت اینجاست که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان این مسئله را از طریق علمی تایید و یا تکذیب کرد.

علاوه بر این، صنعت تکنولوژی طی چهار سال اخیر تغییراتی بسیار چشمگیر به خود دیده و ارزهای مجازی -به خصوص بیت‌کوین- به صورت مداوم مورد پوشش خبری قرار می‌گیرند. اما این احتمال هم وجود دارد که بسیاری از مردم با دیدن الگوهای قبلی، به این صنعت (استخراج بیت‌کوین) متمایل شوند و این موضوع به افزایش عرضه و کمتر شدن تقاضا و درنتیجه رشد کمتر قیمت منجر خواهد شد.

اما اگر از زاویه دیگری به موضوع نگاه کنیم و اگر تاریخ خودش را تکرار کند و قیمت بیت‌کوین در ماه آپریل ۲۰۲۰ بالا برود، ممکن است افراد بیشتری نگران از دست رفتن فرصت خود شده و بیت‌کوین بخرند و در این صورت تقاضا افزایش می‌یابد و به تبع آن، قیمت بیت‌کوین نیز باز هم دچار افزایش خواهد شد.